آبادی – مال گروهی از خانوارها.
آجیده = خرد شده، له شده
آخر زمون = آخر الزمان، قیامت
آخ و تف = آخ کشیدن و تف و لعنت فرستادن بر خود یا دیگری در مقام تاسف از هر اتفاق نامطلوبی
آخون = خرمن کوبی ، خرد کردن خرمن محصولات با چهارپا
آخه = آخر
آرویز ( آربیز ) = آرد بیز ، غربال ، الک
آرگ = کام دهن
آرمون = آرمان ، آرزو
آروم = آرام
آزا = آزاد
آزار زده = بیمار شده ، مبتلا به درد آزار
آزگار = پی در پی ، مدام
آسره = پهنا ، دامنه و سینه کش ارتفاعات جغرافیائی
آسمون = آسمان
آسک = آسیاب دستی ، دستاس
آسون = آسان
آسین = آستین
آسیو ( اَس یَو ، اَس اَو) = آسیاب آبی
آش واپالن = ظرفی که با آن آش را می پالایند ، شیره کش
آغُز = شیر زک
آغل = قاش
آفت = باران شدید ، طوفان
آک بند = نو ، فابریک
آلات ( مِن کُمَه) = جگر آلات ، محتویات
آلون = کوپه ی خرمن کوبیده شده
آلون بستن = به شکل آلون در آوردن و جمع آوری کوبیده ی شاخه های محصول زراعی در وسط جا خرمن
آل و گول = فریب دادن ، تظاهر به صداقت از روی فریبکاری
آمخته = آموخته ، عادت کرده
آنداس = آدامس ، جویدنی
آهنه = تیغ زدن گوی خشخاش فتیغ تریاک
آیَی = واژه ای برای هشدار یا بانگ دادن
آیَی آیَی = کلمه منادا به مفهوم نگاه کن ، برای تفهیم و حتی تهدید
الف
اَئنَی = و گرنه
ات جری = معاملات فیصله نیافته و غیر قطعی و در جریان
اَت عیال = اهل خانواده ، زن و فرزندان
اِتل مِتل = مثل و مانند
اَتل مَتل = نوعی بازی کودکانه
اَتی = کتک زدن به زبان کودکانه
اَتیم = یتیم
اَجار = مرتع پر علف ، علفزار
اُجاق کور = کسیکه صاحب فرزند نباشد یا از داشتن پسر محروم است
اُجاق کور کردن = کنایه از فرزندی که عدمش به ز وجودش است
اُجاق گاه = اجاق داشتن
اَجل بختی = تیر و تقدیر ، قضا و قدری
اَجواد = اعیان ، با اصل و نسب
اَحشام = گاو ، اسب ، الاغ ، حتی گله بز و گوسفند
اِحشوم = ایشوم ، آبادی
اِحفاظ = مراقبت ، محافظت
اَحوالی = احوالپرسی
حالی و ا َحوالی = احوالپرسی کردن
اَحوِِِردَه = پوشال سقف منازل ، در گذشته از بوته و شاخه ی درختچه هائی نظیر تمیس ( بنگرو) ، بوته ای بنام بادآورد و سرشاخه ی درختانی چون بلوط و بادام کوهی برای پوشش روی چوبهای سقف استفاده می شد که به آن ( اَحورده ) می گفتند
اُخت = عادت
اَخترون بخترون = از ما بهتران
اَخته = دامی که بیضه هایش را کشیده باشند
اَخسَک = نگاه و تبسم ناباورانه یا از روی تمسخر
اَدُووَه = ادویه
اَر = اگر
اَرَختُل = نوعی بازی
اَردَن = کوبیدن ، آرد کردن
اَرزَن = نوعی درختچه ی خاردار
ارزوون = ارزان
اٍرسی = کفش
اَرشِن = گز ، متر
ارَگ بَرَگ = دو جا گوئی ، دو بهم زنی
اَرن = جایگاه نمک دادن به دام را گویند
اِرنَکی = صفتی برای افراد مسخره که مورد دست انداختن دیگران قرار می گیرد
اَز باره = دوباره
از بَر = از حفظ
از خود = خودمانی دانستن
از خومون بهترون = از ما بهتران
از نو = دوباره
اُسا = استاد ، بنا
اَسپ = اسب
اسم و رسم = نام و نشان
اَسَن = حُسن در مقام منادا ، اَحسنت
اِشار ( هِشار ) = اشاره
اُشتُلُم = زور و ستم ، پرخاش و تندی ، انعام ، مشتلق ، دروغگو
اُشتَو ( اِشتاب ) = عجله ، شتاب
اَشخال = آشغال ، خاکروبه
اَشرفی = نوعی سکه دوره فتحعلیشاه قاجار که بر روی آن جمله ( السلطان والسلطان فتعلیشاه قاجار درج شده است
اِشکَسن = شکستن ، شکسته شدن
اِشکَفت = شکافی در کوه که چند نفر بتوانند در آن زندگی کنند ، غار
اِشکَهل ( اشکل ) = هر نوع صدای نامشخص
اِشکَنه = نوعی قلم فلزی که از آن برای شکستن هیزم استفاده می شود
اشکُون = شکست ، ورشکستگی
اِشناختن = شناختن
اِشنُفتَن = شنیدن ، از مصدر شنفتن
اصل کاری = حرف اصلی و مطلب مورد نظر
اِعراض کردن = ترسیدن ، ترس ناگهانی بر اثر وارد شدن شُک
اِعلان = اعلام
اَعنَو = سنگ آب
اَعیون = اعیان
اُفتاسن = مصدر فعل افتادن
اَفتو = آفتاب
اَفتو زَنون = شفق ، صبح دم
اَفتو زرد = تنگ غروب
اَفتووه = آفتابه
اُفتین = آستین
اُفور = بلا ، آفت ، مرض
اُفگو = بهتان
اَقَلَ کَم = لااقل ، حداقل ، دست کم
اِق و نِق = غرولند
اَقوون = اقوام
اکالی = اهالی ، در مقام پرسش ؟
اِکراه = دلخور
اَکَه اَکَه = کلمه استفهامی که موقع نمک دادن دامها برای تجمع آنها اداء می شود
اَگزاء = اجزاء ، مواد
اَگه = اگر
اَلاف = معطل
اَلانه = الان
اَلپَر = دستبرد ، چنگ انداختن برای به دست گرفتن هر چیزی ، رجوع به هلپر(هپرون)
اَلچر = موذی و خرابکار ، صفتی برای کودکان موذی و کنجکاو
اَلک بیز = نوعی آرد بیز با شبکه های ریز
اَلدَنگ = نا فهم
اَلَم شَنگه = داد و بیداد ، همهمه ، شلوغی
اَلو = فروزان ، مشتعل
آلونک = خرابه ، چهار دیواری موقت ، اقامتگاه نگهبان باغ یا مزرعه یا باغ
اُلوس = بز سفید رنگ
اَلّه = الله ، در موقع عصبانیت اداء می شود ، پناه به خدا بردن
اِله و بِله = اینطور و آنطور
اَمونتی = امانتی ، امانی
اَمبُر = آتش گیر ، انبر
اُمبلا = این دفعه ، اینبار ، یک بار دیگر
اُمشو = امشب
اَمون = امان
اَمون وَش نَدا = به او مهلت نداد
اِم یک = نوعی تفنگ
اُن بیدگار = هرچه قدر ، هر اندازه
اَنجال = اسباب و اثاثیه منزل
اَنجنادَن = جواندن ، مصدر فعل انجنیدن یا جویدن و لهیدن
اَنجیکه = نوعی درختچه شبیه انجیر ، انجیرک
اَنجه اَنجه = کوفته ، تکه تکه
اَند و بند = اندربند ، چهار ستون بدن ، اسکلت
اِنکه زدن = ناله و ناراحتی و نفس زدن بیمار
اَنَکی = مسخره
اَنگ = عیب و ایراد ، علامت و نشانه
اَنگُلَک = اَنگُل کردن
اَنگ اول = اول بار ، اول سر
اَو اَو = لفظی برای توقف و لنگ کردن گوسفند
اَو = آب
اُو بال = آن طرف
اُو بُردگی = آب بردگی ، آب برده
اَو پیت = تابیدن طناب دور بار یا کمر چارپا بوسیله چوب (چو پیت)
اَو توله = آب اسفناج(توله=علفی است بهاری که برگ پهنی دارد)
اُوچونو = آن طور ، به آن روش و شیوه
اُو دَس = آنطرف
اَو دُلون = آب دوغ جوشیده برای تهیه کشک
اَوُر = ابر
اُورو = آبراه
اُور و کُوار = ابر و غبار
اُوری- ایرِی = آنطرف و این طرف ، آنرو اینرو
اُوریز = محل ریزش آب
اُوریشُم = آویشن ، نوعی گیاه ذارویی
اوسار = افسار
اُوسَن = آبستن
اوسِن = افسون
اُوسَه = چنگال چوبی ، وسیله ای برای باد دادن خرمن کوبیده محصول
اُوسه انداختن = پرتاب کوپه ی خرمن بوسیله چنگک
اُوسُ = آنوقت ، بعدا
اُوشا = حصار آغل بوسیله خار و سر شاخه درختان ، محل نگهداری از گوسفندان
اُو شِلو کُن = کسی که آب را گِل کند، صفت افراد دو بهم زن
اُشنادَن = افشاندن ، پاشیدن
اوغون = محدوده ، تیر رس
اُقات تَلی = ناراحتی کردن ، بدخلقی کردن
اُو کُم = مرض استقساء ، زیاد آب خوردن و بد شدن احوال
اُو کُشته = نابود شدن گیاه از فرط آبیاری زیاد ، آب کشته شدن زمین
اَو کشی = آب کش کردن ظروف یا البسه ، نفوذ آب در زخم پوست یا در ریشه دندان
اُو کِردن = آب کردن ، فروختن
اُو گَردون = آب گردان ، ملاقه
اُوگه = آبگاه ، آبشخور
اول آخُر = همیشه ، مدام
اول تِیسُ = از ازل تا کنون ، همیشه ، تابحال
اَوَل عُمر = نوجوانی یا جوانی
اَولَه = آبله
اُونانیش = اشاره به چیزی ، آنجاست ببین ..
اَو وَرار = باتلاق ، آبخیز
اُو ره = ابزار و وسایل
اُه = لفظی که در موقع از دست دادن ناگهانی چیزی یا عصبانیت ادا می شود
اُو هره با = بسیار آبکی
آویاری = آبیاری
اَهرم = هر نوع موانع زیر زمینی مانند سنگ یا ریشه ی گیاهان که هنگام شخم گاو آهن به آن برخورد می کند
اَهرم زمین = عمق زمین
اَهل = اهلی ، رام
اَهلاذه = ( اعلاذه ) ، مخصوص ، جداگانه
اَهلیت = انسانیت ، ماهیت نیک
اَهنومه ( اَعنومه ) = بد ترکیبی و زشتی ، و در مثلی می آید( سِی اعنومه ی دو روزگار = برای ابد و همیشه )
اَهنومه روزگار = نمونه ، نماد و سمبل زشتی ها
اِی ( ئی ) = این ، صفت اشاره
ئیبال(ویبلال) = این طرف
اِیبَس = می بست ، سوم شخص مضارع اخباری
ایتَکه = می تکاند ، خالی می کند
اِیتِنگَنه ( ایوَر تنگه ، وَر تِنگِسَن ) = می پرد ، می رقصد ( در حال شادمانی )
ایتَوونه = پالایش می کند ، می پالاید ( توونَادن)
ایجایَنه = می جود ، از مصدر جَوِسَن
ایجُمنِه = می جمباند ، از مصدر جُمِسَن
ایچارنه = می چراند ، از مصدر چَردَن
ای چِنِه ( ئیچنه ) = این چیست ؟ این جاست
اِیچو = اینجا
ایچونو = اینطوری ، اینچنین ، این طرف یا به یک سمت
ایچهرَنه = می چلاند ، از چهرنادن
ایخَره = می خورد
اِیخِی = می خواهی ، از خواسن
ایدرگرده = در می گذرد(وارونه می شود)
ایدِرُنگَنا = آواز می خواند ، زمزمه می کرد ، هنگام خواندن کبک نیز گفته می شود ( ایدرُنگنادُم = می خواندم )
ایلَکه = می لرزد ، تکان می خورد ، از لَکِسَن
ایدُم = می دهم
ایرَوِه = می رود، از رهتن
ایرُهمِه = می رمبد ، خراب می شود ، از مصدر رُهمِسَن
نظرات شما عزیزان:
غلامرضا بحرینی 
ساعت8:39---9 آبان 1390
سلام!
من مدیر وبلاگ موعودنامه هستم!
می خواستم بگم که این فرهنگی که گذاشتی خیلی عالیه!طبق تحقیقات من زبان شیرین لری یکی از اصیل ترین زبان هاست که زبان که به زبان دوره ساسانیان خیلی نزدیکه!این رو میدونستی!من خودم چون ساکن بندر دیلم(شمال استان بوشهر)هستم لری رو خوب بلدم!
باز هم به وبلاگم سر بزن!
تبادل لینک هوشمند